Dzisiejszy odcinek naszego cyklu o „Rodzynkach…” to wspomnienie pewnych autobusów przegubowych, które kursowały po białostockich ulicach w latach 90tych ubiegłego wieku. Pamiętacie takie pojazdy jak Setra SG180? Jeśli nie, to serdecznie zapraszam do lektury…
W latach 70tych XX wieku niemieccy producenci autobusów komunikacji miejskiej, jak np. MAN, Mercedes-Benz czy Setra, oferowali w pełni przetestowane pojazdy przegubowe dla przedsiębiorstw komunikacji miejskiej w swoim kraju oraz w Europie. Przewoźnik o nazwie „SEMITAN” z francuskiego Nantes testował różne modele na swoich najbardziej obciążonych liniach o nr ‘32’, ‘33’, ‘34’ oraz ‘35’. Ostatecznie, w 1977 roku, wybór padł na model SG180M produkowany przez zakłady w Ulm /Niemcy/. Co ciekawe, oprócz Nantes, na zakup tego modelu zdecydowały się takie miasta jak: Caen, Brest, Tours, Montpellier czy Lorient.
Francuzi wybrali sobie autobus z czterema parami drzwi odskokowych na zewnątrz wyposażonych w możliwość samoobsługi drzwi przez pasażera (lata 70te XX wieku!!!), co wówczas było już popularne w sieci transportu miejskiego tego miasta. Tablice kierunkowe oraz z numerem linii umieszczono w specjalnej kasecie, na przewijalnej folii, nad przednią szybą oraz nad jedną z bocznych szyb pomiędzy I a II drzwiami. Na ścianie tylnej eksponowano tylko numer linii, rzecz jasna także, na przewijalnej folii. W Nantes autobusy jeździły w kolorach niebiesko-pomarańczowo-białym, jako barwy urzędowe przewoźnika o nazwie „STAN” (dawna nazwa…).
Układ siedzeń w środku, w liczbie 45 sztuk, jest zdecydowanie podmiejski, zaś umiejscowienie silnika pod podłogą z przodu, jak w Ikarusach, spowodowało potrzebę pokonania dwóch stopni w drzwiach wejściowych. Pierwsze Setry do Nantes przyjechały we wrześniu 1977 roku i od razu skierowano je do obsługi wcześniej wymienionych czterech linii autobusowych stanowiących główną oś transportową z północy na południe miasta. Druga partia dojechała do miasta w październiku 1978 roku. Skierowano je także do obsługi najbardziej obciążonych linii oraz ciągów komunikacyjnych.
W 1979 roku „STAN” zmienił nazwę na „SEMITAN”, a co za tym idzie zmieniły się kolory autobusów. Niebieski ustąpił miejsca zielonemu, co spowodowało, że całość floty, w tym 18 sztuk przegubowych Setr została przemalowana. Zmiana nazwy przewoźnika nie spowodowała zmiany zadań przewozowych dla tych wozów, nadal można było je spotkać na m.in. na liniach o nr ‘32’ czy ‘34’. Rok 1985 znów przyniósł zmiany w malowaniu tych wozów… tym razem upodobniono je do tramwaju zmieniając barwy na kolor biały z zielonymi, gradientowymi pasami. Tak sobie kursowały do lipca 1992 roku.
Gdy z uwagi na oddanie do użytku drugiej linii tramwajowej, zakupem 7 sztuk nowych przegubowych autobusów Heuliez GX187 oraz kapitalnymi remontami Mercedesów O305G „staruszki” Setry przestały być potrzebne w mieście. 14 z 21 sztuk posiadanych sprzedano do Białegostoku, gdzie zakupiły je nowopowstałe, po rozpadzie MZK, firmy jak KPKM i KPK. Autobusy, po 15 latach eksploatacji we Francji, już miały przejechane prawie 1,5 mln km, ale w Polsce traktowano je jak „świeży powiew zachodniej myśli technicznej”. Tym bardziej, że w początkach lat 90tych w polskich miastach królowały Ikarusy, Jelcze, a gdzieniegdzie jeszcze Autosany. Trzeba tutaj wspomnieć, że Setry były pierwszymi, wraz z innymi „używkami”, pojazdami komunikacji miejskiej z automatyczną skrzynia biegów eksploatowane w stolicy Podlasia.
W Białymstoku pojazdy te jeździły maksymalnie do 2001 roku, gdy zostały wyparte przez niskopodłogowe konstrukcje kupowane jako fabrycznie nowe. Niestety ani w Polsce, ani we Francji, nie zachował się żaden egzemplarz tych bardzo ciekawych autobusów, a szkoda… Z informacji jakie odnalazłem na francuskich stronach, to kierowcy bardzo sobie je chwalili ze względu na niepowtarzalny wygląd, mocne hamulce oraz specyficzny dźwięk jednostki napędowej.
Tekst powstał na podstawie notki na stronie http://www.omnibus-nantes.fr/ oraz http://www.omnibusarchiv.de/
Kilka danych technicznych:
Producent: Kässbohrer Fahrzeugwerke GmbH, Ulm
Model: SG180
Rok produkcji: 1977/1978
Silnik: MAN D 2556 MXUM
Moc silnika: 220 KM
Pojemność silnika: 11 045 cm3
Skrzynia biegów: automatyczna
Ilość biegów: brak danych
Model skrzyni biegów: brak danych
Długość: 16 875 cm
Szerokość: 2 500 cm
Wysokość: 2 950 cm
Ciężar: 12 630 kg
Ilość drzwi: 4
Układ drzwi: 2-2-2-2
Typ drzwi: odskokowe na zewnątrz
