Dziś chciałbym rozpocząć opisywanie linii kolejowych na terenie Polski. Zacznę od linii kolejowej oznaczonej numerem 1, łączącej stację Warszawa Zachodnią i Katowice.
To jedna z najstarszych linii kolejowych na ziemiach polskich. Jej projekt powstał w roku 1835, a założeniem było połączenie Warszawy z granicą zaboru austriackiego. Ponieważ na stacji granicznej Maczki (dzisiaj część Sosnowca) miała łączyć się z linią prowadzącą przez Kraków do Wiednia, nowe torowisko nazwano Żelazną Drogą Warszawsko-Wiedeńską. Stąd po dziś dzień linia kolejowa nr 1 zwana jest „wiedenką”.
Pierwsze roboty związane z budową nowego szlaku kolejowego rozpoczęto w roku 1840 od budowy odcinka z Warszawy do Skierniewic. Roboty prowadziło założone rok wcześniej Towarzystwo Akcyjne Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Rozważano użycie pociągów parowych albo użycie powozów ciągniętych przez konie, zdecydowano się ostatecznie na trakcję parową jako nowocześniejszy i szybszy sposób przemieszczania się.
Niestety, TADŻW-W zbankrutowało w 1842 roku, co zatrzymało prace budowlane. Jednak 4 lipca 1843 rząd Królestwa Polskiego, będącego pod jurysdykcją carskiej Rosji, powołał Zarząd Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Prace podjęto w 1844 roku, dzięki czemu pierwszy pociąg na odcinku z Warszawy do Pruszkowa przejechał w dniu 28 listopada tego samego roku.
W 1845 roku ukończono odcinek do Grodziska Mazowieckiego, co spowodowało oddanie w dniu 14 czerwca tegoż roku nowo wybudowanego odcinka do użytku. Jeszcze w tym samym roku zbudowano odcinek do Skierniewic i odnogę do Łowicza (obecnie linia kolejowa nr 11). W grudniu 1846 roku ukończony został odcinek do Częstochowy, a w kwietniu 1848 roku linia została doprowadzona do granicy w Maczkach. To była druga linia kolejowa na terenie carskiej Rosji, a zarazem pierwsza wybudowana na rozstaw szyn 1435 mm (standardem na terenach rosyjskich był bowiem rozstaw szyn 1524 mm). Linia miała 27 stacji i łączną długość 326,7 km.
Drugi tor na odcinku Warszawa – Ząbkowice (dziś część Dąbrowy Górniczej) ułożono w latach 1860-1880. Rok przed dobudową wprowadzono na linię parowozy opalane węglem oraz dobudowano odcinek z Maczek do Katowic.
W 1845 roku wybudowano okazały gmach dworca Warszawa Wiedeńska. Budynek, niestety, nie przetrwał do dzisiejszych czasów. W jego rejonie zlokalizowana jest stacja metra Centrum.
W 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości, Kolej Warszawsko-Wiedeńska weszła w zarząd Kolei Państwowych. W 1937 roku rozpoczęto elektryfikację od Warszawy Dworzec Główny do Żyrardowa. Zaczęły tam kursować kupione w Wielkiej Brytanii elektrowozy EL.100 (późniejsze EP01). Dalszą elektryfikację przerwała II Wojna Światowa.
Ponieważ obecna trasa na odcinku Warszawa Centralna – Grodzisk Mazowiecki nie pokrywa się z dawnym przebiegiem „Wiedenki”, za datę elektryfikacji tego odcinka przyjmuje się dopiero rok 1967. Wcześniej, bo w 1947 roku, odbudowano elektryfikację z Grodziska do Żyrardowa oraz na poprzednim przebiegu linii (w większości to dzisiejsza linia kolejowa nr 447, biegnąca równolegle do „Wiedenki”). Pozostała część trasy została zelektryfikowana do 1956 roku.
Linia kolejowa nr 1 to linia o znaczeniu międzynarodowym, o rozstawie szyn 1435 mm. W ciągu linii są 32 stacje (w tym 13 węzłowych), 43 przystanki osobowe i 5 posterunków odgałęźnych. Linia przebiega przez województwa: mazowieckie, łódzkie i śląskie. Odcinek Warszawa Zachodnia – Grodzisk Mazowiecki oraz Katowice – Zawiercie są dolotowymi do Centralnej Magistrali Kolejowej (linia kolejowa nr 4) dla pociągów ekspresowych. Na pozostałej części trasy spotkać możemy pociągi dalekobieżne, jak i lokalne, o różnych relacjach, na jakie pozwalają węzły.
Na koniec nieco danych technicznych tej linii:
Oznaczenie w tabeli D29: 1
Zarządca: PKP Polskie Linie Kolejowe
Długość: 316,066 km
Rozstaw szyn: 1435 mm
Sieć trakcyjna: 3 kW DC
Prędkość maksymalna: 120 km/h
