Dzisiaj chciałbym zaprezentować parowóz, który jako pierwszy od początku do końca został zaprojektowany w Polsce. Chodzi o beztendrową lokomotywę OKl27.
W okresie międzywojennym na krajowych szlakach kolejowych z pociągami pasażerskimi najczęściej można było spotkać pruskie parowozy P8 (na PKP Ok1) oraz próbę ich udoskonalenia (nie do końca udaną) Ok22. Jednak brakowało sprzętu, który mógłby w miarę sprawnie obsłużyć ruch podmiejski, linie lokalne oraz miejsca, gdzie często trzeba zmieniać kierunek jazdy. W związku z powyższym Ministerstwo Komunikacji zamówiło skonstruowanie takiego parowozu w HCP w Poznaniu.
Początkowo chciano stworzyć rozwojową wersję produkowanego w Saksonii tendrzaka oznaczonego w Polsce jako OKl101. Jednak zmiany w projekcie poszły tak daleko, że powstał całkowicie nowy parowóz.
Projekt został opracowany w 1927 roku. Rok później wykonano cztery pierwsze lokomotywy. W sumie Zakłady im. Hipolita Cegielskiego do 1933 roku opuściły 122 parowozy. Pojazdy nieco różniły się konstrukcją od siebie w wyniku wprowadzania ulepszeń. Zastosowany został znormalizowany osprzęt, używany również w późniejszych konstrukcjach.
W trakcie produkcji wprowadzano poprawki. Do największych należała zmiana w 1930 roku sposobu oświetlenia z naftowego na elektryczne. Wzmocniono także konstrukcję maszyny.
Do nielicznych wad należał niespokojny bieg przy prędkościach powyżej 50 km/h, co jednak nie było dużą przeszkodą w czasie eksploatacji, gdyż parowozy te jeździły głównie na liniach lokalnych.
OKl27 mogły prowadzić po płaskim torze wagony pasażerskie o 2 lub 3 osiach i masie 350 t z prędkością 80 km/h. Na wzniesieniach rzędu 14 promili radziły sobie ze składami o masie 135 t z prędkością 60 km/h.
Po agresji Niemiec na Polskę w 1939 roku OKl27 przejęły Koleje Niemieckie i oznaczyły je serią 75. W 1940 roku w użyciu było 105 lokomotyw tej serii. Innych trzynaście OKl27 pojechało do Związku Radzieckiego. Po zakończeniu wojny PKP przyjęło na stan 95 takich maszyn (wracały stopniowo w latach 1945-1955). Stacjonowały głównie w Warszawskiej i Katowickiej DOKP.
OKl27 służyły w PKP prawie 50 lat. Jednak po wojnie były stopniowo zastępowane nowocześniejszymi TKt48 ze względu na stopień zużycia. Część maszyn, które pierwej zakończyły służbę w PKP, kupiły koleje przemysłowe.
Po dziś dzień zachowały się cztery egzemplarze. OKl27-10 stacjonuje w parowozowni w Skierniewicach. OKl27-26 jest własnością Stacji Muzeum w Warszawie. OKl27-27 stoi jako pomnik przed lokomotywownią Gdynia Grabówek. Skansen Kolejowy w Chabówce ma w swoich zbiorach OKl27-41.
Było jednak miejsce, gdzie OKl27 nie do końca się nadawały – kolejowa Zakopianka. Charakterystyka trasy wymagała użycia tam dedykowanego parowozu, o którym opowiem w kolejnej części.
Na koniec nieco danych technicznych OKl27
Typ: OKl27
Producent: HCP Poznań
Układ osi: 1’C1’ (1-3-1)
Moc znamionowa: 684 kW
Prędkość konstrukcyjna: 80 km/h
Ciśnienie w kotle: 14 at (1,42 MPa)
Masa pustego parowozu: 67,7 t
Masa służbowa: 85,1 t
Długość: 12,863 m
Wysokość: 4,45 m
